Ankara Kalesi içinde gezip görebileceğiniz yerleri , sarayların haritasını ve listesini paylaşmaya başlıyorum. Bu kale Türkiye’nin yerleşim olarak 43 bin m2 ile en büyük kalelerindendir. 20 ye yakın Burç kulesi vardır.
- Ankara Kalesi Saat Kulesi 1884.
- Ramazan Şemsettin Camii 17.yüzyıl ve Çeşmesi.
- Ressamlar Konağı (Türk Rus dostlukevi).
- Devduran Camii.
- Teşhir taşı ve Granpostlar.
- Kınacızade Konağı ve Halil İnancık özel müzesi
- Sultan Alaeddin Camii ve Çeşmesi (1197)
- Surp Haç Ermeni Kilisesi
- Emine Hanım Çeşmesi (1924)
Ankara Kalesinin güney tarafındaki Ana kapısının adı Hisar kapıdır. Dış kaleden iç kaleye geçiş yaptığınız kapı ise zindan Kapıdır. Doğu taraftaki Şark Kulesinden Tüm Ankara’yı seyredebilirsiniz. Şark Kulesi içinde bir Arena bulunmaktadır. Ayrıca Şark kulesi altında Parmak kapı bulunmaktadır. Kalenin Kuzey batı tarafından bentderesi taraftan girdiğiniz kapının adı Dışkapı ( bir semtimize ne kadar benziyor değilmi 🙂 ) Biraz ilerleyerek, İç kaleye girdiğiniz kapı ise Genç kapı olarak adlandırılmaktadır. Burada eskiden olan genç kız çeşmesi artık kullanılmamaktadır.
Kalenin Tarihi ve yayılımının kronolojik durumu şöyledir;
Hititler (MÖ 4000- MÖ 1200) , Frigler (MÖ 1200- MÖ 550 ), Persler (MÖ 550- MÖ 334), Büyük İskender (MÖ 334- MÖ 323), Selevkitler ( MÖ 323- MÖ 278), Galatlar ( MÖ 278- MÖ 25) , Romalılar (MÖ 25-MS 334) , Bizanslılar (334-1073), Danışmend (1073-1143), Selçuklular ( 1143-1308), Moğollar(ilhanlılar Ahilik Dönemi) (1308-1354), Osmanlılar(1354-1402), Timur(1402-1413) Osmanlılar(1413-1923), Türkiye Cumhuriyeti (1923- ∞ )
- Ankara Kalesi Saat Kulesi
Ankara Saat Kulesi; Hisar kapının solundaki burcun üzerindedir. Güneye doğru Ankara ya doğru zamanı göstermek için 1884 yılında zamanın valisi Sırrı Paşa tarafından yaptırılmış, nostaljik bir saat kulesidir. Çokgen Gövdeli saat çalışmamaktadır. J Küçük bir balkonu olan saatten bütün Ankara izlenebilir. Buradan Ankara’yı seyre dalıp izlemek için hisar kapısından geçtikten sonra bebek mağazasının içerisinden 2. Kata çıkmanız yeterlidir. Kitabesi de bulunan saat kulesi yapıldığında Ankara’nın en önemli noktasındadır. Kale etrafındaki tüm ticaretle uğraşan ve halkın bu saatten çıkan sesle zamanı öğrenmesi o zaman için çok değerliydi.
HİSAR KAPISI
Hisar kapısı 2023
Hisar kapı güney girişde üst tarafta bir kitabe bulunur. Moğol istilası sırası ilhanlıların farsça olan ve yerel bir yöneticinin astırdığı kitabede kısaca kanunsuz vergi alınmamasını, yolsuzluğun önlenmesini konu etmektedir.
Hisar Kapı girişinde; 859 yılında 3. Mikhael için2 kitabe var. Biri iç kale kapı girişinde diğeri güney kule de bulunmaktadır.
İlk kitabe de “Dindar Mikhaele, Ankara halkı şükranlarını sunar. ” yazar. Kapı girişinde, savunma amaçlı üstten sürgülü kapıda mevcuttur.
İkinci kitabe de ise ” Galatyalının en güzel kenti Ankaranın kurtarıcısı Dindar Mikhael yazar.” Laf aramızda Dindar Mikhael pekde öyle değilmiş. Kaynak: Değerli Sanat tarihçisi Taner AŞIK.
2.Ramazan Şemsettin Camii ( Kale Pazarı) ve Çeşmesi. 17 yüzyıl Osmanlı mimarisi olan Camii, 1954 yılında tamirat geçirmiştir. Çeşmesi şehir hattındandır.
3.Ressamlar Konağı (Türk Rus DostlukEvi). Yayçeken sokak da ( Hisarkapıdan girince ilk sağdaki sokakta ) Türk Rus Dostluk evi ve sanat galerisi vardır. Yukarda verdiğim haritada işaretli olan yerde de yine bir sanat galerisi var. İki yerde müthiş güzel resimlerin olduğu ve Ankara manzarasını izleyebileceğiniz otantik bir ortam. Burası bolşeviklerin zamanından beri dostluk evi olarak kullanılıyor. 6 şubatta depremde sobacılar çarşısından soba gönderenler de bu Ruslardı. Sanat galerisine giriş ücretli ancak ücrete değecektir.
4. Devduran Camii
5. Teşhir taşı ve Granpostlar. Burası Dış kalenin iç kaleye giriş kısmında olduğundan genellikle kesik başların teşhir edildiği bir yerdir. Yine duvarlara baktığınızda devşirme taşları görebilirsiniz. Kale genelde sönmüş volkan taşı yani bizim bildiğimiz Ankara taşından yapılmıştır. Ancak aralarda mermer taşlar görürsünüz bunlar Devşirme taşdır. Burada da Lahit mezarlardan alınmış mermer taşlarını bulabilirsiniz. Granpost yani kabartılmış heykeller yan yatırılmıştır. 4 adet heykel bizans konsili olabilir. Bunlar Selçuklu zamanı yan yatırılarak bir mesaj verilmiş olabilir.
6. Kınacızade Konağı ve Halil İnancık özel müzesi:Özel mülk olan bu konakta onarım görmüş ve Ünlü tarihçi Prof Dr. Halil İNALCIK’a ait eserlerin sunumu yapılmaktadır.
ZİNDAN KAPISI
Dış kale den İçkaleye giriş yapılan Burç kapısıdır. İçinde bir tane daha iç kapı mevcuttur. Buraya zindan kapı denilmesi sanırım iki kapı arasında zindan olmasındandır. zindan kapının surlarında çok sayıda kabartma ve yazıt mevcuttur. Görmek için dikkatle bakılması gerekir. Bu yazıt, Medusa eros heykeli ve haçları; 3. Mikhale’in yaptırmasının sebebi, kale askerlerine manevi güç vermek amaçlıdır.
EROS – MEDUSA 
Kınacızade konağı karşısı MedusaEros kabartması
İÇ KAPI
Zindan Kapından geçince sağda Sultan Alaeddin Camiye gelmeden göreceğiniz bu İç kapıda bir taş dikkat çeker. Düşmesin diye Demirle sağlamlaştırılmıştır. Üzerinde şöyle yazar ” Sağlamlaştır ! Çünkü Tanrı bu taşlar üzerinde yürüdü.” Bu yazının anlamı Mermerin Filistin den gelmesini Hz İsa ile bağdaştırmasıdır. Yine 3. Michalein maneviyat kokan hareketleri diyebiliriz.
7. Sultan Alaeddin Camii ve Çeşmesi (1197) Ankara’nın en eski camisidir. Türkiye sınırlarında en eski Camii Kars Ani de ki Ebu’l Menuçehr camii (1072-1092) yıllarında, En meşhur olan Sivas Divriği ulu camii 1228 yılında yapılmıştır. Diyarbakır Ulu camiinin ise Martoma kilisesi tadilatı ile ilk Abbasiler 639 sonra tadilatla 1091 yılı olduğundan bu camii nin tarihi önem arz etmektedir.
Ceviz ağacından çakma kündekâri
tekniği ile yapılmış Minberin batı tarafı tamir görmüştür.
Ankara’nın İlk Kıblesi
Karşınızda Türkiye’de yapılmış ilk Mihraplardan birini görüyorsunuz. Eski camii den kaldığı için dışarda bırakılmıştır. II. Kılıçarslanın oğlu Muhyiddin Mesud tarafından yapılan Kıble ve camii daha sonra Sultan Alaeddin Keykubad döneminde saray ve camii olarak tadilat gördüğünden Caminin ismi bu şekilde günümüze kadar gelmiştir. Abisi I. İzzettin Keykavus ile giriştiği taht kavgasında Ankara kalesine sığınmış bir sene burada kendini Ankara halkı ile savunmuştur(1213). Ankara kale halkı tarafından çok sevildiğinden Camii adı değişmemiştir.
Bu Caminin bir diğer enterasan durumu ise, Minber sağındaki Hünkar Pencere kapısıdır. Büyük Bir ihtimalle, Alaeddin zamanı 100 metre yakınlıkta Selçuklu Sarayı ile bu kapı bir yolla bağlıydı. Etnoğrafya müzesinde sergilenen selçuklu tahtı ve ahşap pencere kanatları bunun delilidir. Definecilerin bu bölgede çok define aradıkları bilinmektedir.
KAYNAKÇA
1. VAKIFLAR DERGİSİ ARALIK 2012 SAYI: 38 THE FIRST STRUCTURE OF ANKARA MUHYIDDIN MESUD MOSQUE AND ITS PLACE IN TURKISH ARCHITECTURE ANKARA MUHYİDDİN MESUD (ALÂEDDİN CAMİİ)NİN İLK ŞEKLİ VE TÜRK MİMARİSİNDEKİ YERİ https://www.academia.edu/31888627/VAKIFLAR_DERG%C4%B0S%C4%B0_ARALIK_2012_SAYI_38_THE_FIRST_STRUCTURE_OF_ANKARA_MUHYIDDIN_MESUD_MOSQUE_AND_ITS_PLACE_IN_TURKISH_ARCHITECTURE_ANKARA_MUHY%C4%B0DD%C4%B0N_MESUD_AL%C3%82EDD%C4%B0N_CAM%C4%B0%C4%B0_N%C4%B0N_%C4%B0LK_%C5%9EEKL%C4%B0_VE_T%C3%9CRK_M%C4%B0MAR%C4%B0S%C4%B0NDEK%C4%B0_YER%C4%B0_1
2. https://kulturenvanteri.com/tr/yer/surp-hac-ermeni-kilisesi-altindag/#16/39.939953/32.865112
3. https://www.youtube.com/@ahmetsoyak (Ahmet Soyak)
4. Ernest Mamboury Ankara gezi Notları
5. http://jag.journalagent.com/jas/pdfs/JAS_3_1_78_104.pdf
6. https://alivedatoygur.wordpress.com/2015/03/13/ankaramizi-taniyalim-3/ ( Ali Vedat OYGÜR)
7. https://libdigitalcollections.ku.edu.tr/digital/collection