DOĞADA YAZI YAZABİLMEK
Issız bir adada Robinson Crusoe gibi kalsaydınız.
Yazıyı nasıl yazardınız? Odunlardan kalan kömürle diyen arkadaşları duyar gibiyim.
Kömür ve is lekeleri asitli yağmurlarla yada limon suyu ile en fazla bir ay kadar sonra yok oluyor.
Kalıcı bir mürekkebe ve kâğıda ihtiyacınız olduğunu anlamış olmanıza sevindim. Günümüzde hesaplama yaparken, not alırken, plan yaparken hep ihtiyacımız olan kağıt ve kalem ıssız bir adada yok.Önemli gördüğünüz yazılarınızı kaleme alamamanız ne kadar acı değil mi? Eski bir Çin atasözüne göre, “En soluk mürekkeple yazılmış bir yazı bile en güçlü hafızadan daha güvenilirdir.”
Geldik en önemli soruya Doğada hiçbir teknoloji olmadan kağıt ve kalemi nasıl temin edeceğiz ???
Yazıyı Sümerler çivi ile kilin üzerine yazmaya başlayalı tam 5200 yıl geçmiş. Mısırlılar bunu papirüs denilen kağıda yazmaya başladılar. Medeniyetlerin gelişmesi de bu şekilde gerçekleşti.
Peki bu gelişimi sen tam 5200 yıl sonra tekrar yapabilecek misin? Doğrusu hiç sanmıyorum tembelleşmiş beyinlerimiz; maalesef her yerde olan kağıt ve mürekkepin nasıl yapıldığı konusunda hiç zorlanmıyor, hemen gidip bir kırtasiyeden alıp, işimizi çözümlüyoruz. Bu yazımda size bunu tekrar doğal yöntemlerle nasıl yapıldığını anlatmaya çalışacağım.
Mürekkep: Süleymaniye camisindeki is odasından çok etkilenmiştim. Süleymaniye Camisinde namaz sırasında yakılan 275 kandilden çıkan isler, Mimar Sinan’ın dâhiyane çözümü sayesinde hava akımıyla mihraptan uzaklaşarak, kapının üstünde 4 adet pencereden çekilerek is odasına toplanıyordu. Mimar Sinan’ın kurdurduğu nemlendirme sistemi ile duvara yapışan is Camiye zarar vermiyor ve duvardan kolayca kazına biliniyordu. Bu isler kaba konulduktan sonra; Arap zamkı , demir tozu ve su ile karıştırılarak o zamanki bilinen en kalıcı mürekkebi elde edebiliyorlardı. Bu gün bu oda kiminin sevgilisinin veya kendi adını yazdığı tarihe saygısı olmayanların mekanı durumunda.
Ecdadımız bu şekilde mürekkep elde etmişken biz bunu nasıl temin edeceğiz.
Mürekkep Elde Etme Yolları
- Kurumuş Kara Cevizleri Kaynatarak: Kabuğundan ayrılmamış kurumuş kara cevizleri kaynatarak harika bir kahverengi–siyah arası mürekkebe sahip olabilirsiniz.
2 saat kaynattıktan sonra bez ile süzün. Sonra kullanacağınız yönteme göre tüyle yazı yazacaksanız sulu, sert bir zemine boya yapacaksanız. Çam reçinesi ile karıştırarak hafif yapışkan bir kıvama getirmeniz gerekir.
- Siyah Böğürtlen karışımı: Doğadan toplayacağınız. Siyah veya kırmızı böğürtlenleri ezerek suyunu çıkartın. Yaklaşık olarak 20 adet böğürtlene bir çay kaşığı tuz, bulabilirseniz, bir çay kaşığı sirke ve bir çay kaşığı su ile karıştırın. Çıkan karışımı direkt mürekkep olarak kullanın. Sirke yerine yabancılar beyaz şarap kullanıyor. Renkli bitkilerle mesela kırmızı böğürtlen, karanfil, yosun,yaprak vb ile farklı renkli mürekkep elde edebilirsiniz. Kahve filtresi mürekkebi süzmek için ideal. Bir kaç damla kekik yağı ise karışımın kurumasını engeller. Tabi bu anladıklarım mutfak malzemeleri, doğada buna benzer malzemeleri kendiniz bulmalısınız.
- Kurum ve İs toplamak: zaten doğada ateşten gelen, özellikle meşe ağacının yanması ile oluşan is ve kurumu bir kaba alarak biriktirebiliriz.
Arap zamkı (Gum Arabic- Akasya ağacı reçinesi) veya çam reçinesi bulup karıştırmak yeterli. Arap zamkının görevi mürekkebin kağıda yapışmasını sağlamaktır.
4. Çivit Otu: Isatis tinctoria (çivit otu) yapraklarının özünden elde edilen civit mavisi rengi herzaman beğenilmiştir.
Indigofera tinctoria (gerçek çivit otu) bu aşağıda resmi olan otda gerçek çivit mavisi rengi verir.
Ama hiçbiri Hexaplex trunculus denilen salyangoz kadar çivit rengini sana veremez. Bu salyangozlar savunma amaçlı bir beyaz sıvı salgılar daha sonra bu sıvı mavileşir. Bu rengi almak için uygulanan yolu; doğa sever olarak size veremiyorum.
Artık Mürekkebimizde var. Şimdi bir kaz, hindi, kuğu gibi iri bir kuştan elde edilmiş bir tüye ihtiyaç var. Bu tüyün ucu yatay açılarak, ortasından küçük bir çeltik atılıyor ki; mürekkep bu kısımda kalsın. Kesilmesi sırasında elimizle kavrama mesafesine. kesik atmadan önce ucunun soğuk suda 1 saat beklemesine dikkat etmeliyiz.
Kağıt Yapımı: Kağıt olmadan önce insanlar; taşlara , kayalara,tahtalara, kilin üzerine , hatta kaplumbağa kabuğuna yazılar yazmaya çalışıyorlardı. Papirus denilen malzeme Eski mısırlılar tarafından M.Ö. 3000 yılından bu yana kullanılıyordu. Bu parirus kağıdı yapımı bugün şu şekilde yapıla bilinir.
Kaynak: https://www.wikihow.com/Make-Papyrus
Çinliler kağıdı keşfettiklerinde yıl M.S. 25 yılları idi. Türklerin kağıtla tanışması M.S 750 li yıllar.
Yukardaki şemadan görüldüğü gibi kağıt yapımı çok meşakatli bir iş. kaynatmak, dövmek, sıkıştırmak ve kurutmak gibi uzun bir macerası var. Günümüzde kağıt üretimi endüstriyel ağaçların öğütülmesi ile fabrikalarda yapılıyor.