Sivrihisar-Spaleia-Pessinus

Sadece Ankara ve Eskişehir’in değil. Orta anadolunun bilinen en eski yerleşim yeridir. 

Adını Çal dağının uzantısı volkanik sivri kayalarından alır. MÖ 8 yüzyıldan bu yana; önce Frigyalılar, sonra Romalılar, Selçuklular, Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti sınırlarında yaşamını sürdürmüştür. Bu zaman zarfında kültürünü, tarihini her zaman yaşayan kent Ankara’ya 130 km, Eskişehir’e 100 km, Afyona 120 km mesafededir. 

Rakımı 1100 m olan ilçede o kadar gezilecek yer var ki; Saat kulesi, Anadolunun ikinci büyük Ermeni kilisesi (Surp Yerrortutyun ), Nasrettin hocanın evi, Camisiz minare ( Kılıç Minaresi) , ahşap direkleri ile Anadolunu en büyüğü Ulu cami, Türkiye’nin ilk açık hava heykel müzesi, Kurtuluş savaşı karargahlarından Zaimağa konağı, Mülkköy Tarihi Selçuklu Mescidi, Pessinus antik frig kenti ve Sivrihisarın eski evleri. Her yıl yapılan Solotürk hava gösterileri efsanedir.  Güzel yemeklerinden de yemeden gelmeyin.

Anadolu’nun direkleri ahşap en büyük camisi  Sivrihisar Ulu Cami. ( Maalesef 2015 restoresinde vernikli tavan ve ışıklı avizeler çok saygısızca. ) 1274 yılında Mevlana Celalettin Ruminin müridi Emineddin Mikail tarafından yapılmıştır.Camii Unesco 2016 dünya mirası geçici listeye girmiştir. Horasanlı İbni Mehmet tarafından yapılan ceviz minber görülmeye değer bir sanat eseridir. 

Zaimpaşa konağı, Saat Kulesi ve Sivri kayalar yanyana…..

Nasrüddin Hoca Nusrat (Nasrettin Hoca) nın Heykeltıraş Metin Yurdanur tarafından tasviri. Sanatçı Metin YURDANUR’un eserlerinin sergilendiği açık hava heykel müzesi de gezilecek yerler arasındadır.

Açık hava, çiçekler, burası Sivrihisar mı? evet tam kalbindeyiz. Dünyanın merkezi.

Mizah ustası Nasreddin hocanın dediği gibi “inanmıyorsan ölç” 🙂

Sivrihisar’ın restore görmüş evleri. Gece fenerlerle aydınlatılıyor. Eski yolu renkli saksıları ile albenisi çok olan bir kent.

Nasreddin Hoca Köyü ve Evi 

Nasrettin hoca bir gün diye başlayan fıkraların başaktörü Nasrüddin Hoca Nusrat‘tır. Bilgeliği ile tüm sorunları nükteli  olarak çözümleyen Efsane Hoca gerçektir. Araştırmalardan mezar sandukasının önce oğlu ömer olduğu düşünülse de kendi mezarı olduğu tespit edilmiştir. 1208 yılında sivrihisarın hortu köyünde doğan, Nasrettin’in asıl mesleği hocalık olmasına karşın, Anadolu’nun çeşitli yerlerinde katiplik, müderrislik, Kadılık , Mahkemelerde bilirkişilik yapmıştır. Kıvrak zekası ile Anadolu insanına ders veren filozof hocayı tüm Anadolu çok sevmiştir.

 

Nasrettin Hocanın evinin tavan  yan direkleri Sivrihisar ulu cami örnek alınarak restore adilmiş. Ama evin içi boş. Sanırım yan tarafta bitirilmeyi bekleyen kütüphane için hazırlık yapılıyor. Nasrettin hoca burada yaşadı diye vefa duygusu ile çok önemsemiyorsunuz. Oysa tüm dünyanın tanıdığı büyük filozofa bu çok yakışmıyor. Küçük rehberlerimiz Nazlı ve Sema bizleri gezdirirken resimledik. 

 

Yollar AB desteği ile yardım alınarak yaptırılmış. Hortu köylülerinin Nasrettin hocaya sahip çıkmaları boş değil.

Nasrettin Hoca köyünde köylü kadınları atmaca gibi.” bunu al şunu al ” diye etrafta dolaşıyorlar. Tamam domatesleri çok güzel. Hatta mükemmel. Ama her şey uygun ve güzel değil. Yardım mahiyetinde almak istiyorsunuz ancak kadınlar abartıyor. Buranın patlamayan mısırı 🙁 çörek otu çok uygun değil. Ama domatesi kasayla alın. Kabak süper. İğde, ve diğer ürünleri tadarak organik olduğunu anlayabilirsiniz.

Sivrihisar Ermeni Kilisesi ( Surp Yerrortutyun ) 

1853-1854 yıllarında kırım savaşı sırasında savaştan kaçan Ermeniler Sultan Abdülmecit tarafından Anadolu ya yerleştirilir. 4500 kişilik Ermeni topluluğu da Sivrihisar’a yerleşir. 1916 yılına kadar burada yaşamışlardır. Hatta 1930 yılına ait mezar taşlarına rastlanmıştır. Bu Ermeni topluluğu tarafından 1650’de inşa edilen 1876’da yangın sonucu zarar gören kilisenin yerine, 1881 yılında tekrar yaptığı kilisedir. Eski Ermeni taş ustalarının kızıl kesme taştan yaptıkları bu kiliseye kızıl kilisede denir. Yerrortutyun Ermenice Baba-oğul-kutsal ruh demek olduğundan bu isimde Anadolu da bir çok kilise inşa edildiğinden ismi diğerleri ile karıştırılır. 

Kilise ana kapısı üzerinde dünya figürü yanında iki aziz , altında iki melek tasviri resmedilmiştir. 1881 yılı ön camdadır.

Sivrihisar da bir çok sanat etkinliği, konserler burada verilmektedir. Akustiği güzel bir ortamdır. Ahşap direkli Ulu cami ve bu ermeni kilisesi bu bölgeyi ne kadar çok sevdiklerinin bir göstergesidir.

Oğlakçı Mülkköy Tarihi Selçuklu Mescidi

( Doğan Aslan-Emiri Alem Togan)

Oğlakçı köyünden geçerken güney tarafınızda bir köy belirir. Adı Mülk köy.  Tepede bir yapı sizi kendine çeker. büyüleyici bir yapıdır. Gidip baktığınızda ise kalitesiz insanların duvarlarına yazdığı yazıları görürsünüz. Minberi, taş işlemeciliği, kümbeti, küçük camları eşsizdir. Hakim bir tepeden, size eşsiz bir manzara sunar. Tek dezavantajı bu manzara mezarlık içindedir.

Kapısında şöyle yazar:Bağışlayan ve esirgeyen Allah’ın adıyla bu kutsal mescit, Müslümanların emiri ve yeryüzünde halefinin vekili, Keyhüsrev oğlu Keykubad oğlu Keyhüsrev (2. Keyhüsrev) oğlu şeref ve mertebe sahibi, fetihler babası, ulu sultan Keykavus. Allah onun ülkesini sonsuza dek var etsin ve sancağını tüm dünyada dalgalandır sın Sahibi Emir (ishak?) oğlu bayraktar Doğan aslan tarafından yaptırıldı. Allah günahlarını bağışlasın.

Diriliş filminde, zalim Emir Sadettin Köpek sadrazamı kılıç darbesi yaralayarak ölümüne yol açan Emir-i Alem Togan’ın yaptırdığı kesindir. Bu ilginç bilgiler ışığında bu mescidi gezmek daha zevkli bir hal alır.

 

Pessinus Antik Frig Kenti

Sivrihisarın güneyinde Ballıhisar köyü sınırlarında bulunan kent tanrıça kybela adına kurulmuştur. Kültürel yollardan Frig yolu Kütahyadan başlar, Eskişehirden geçer, Sivrihisar üzerinden Gordion’da son bulur. Bu yol üzerindeki bu kent 1967 yılında kazılarda bulunmuştur. Mabet, tiyatro ve çarşıdan oluşur.

Aziz Mahmut Hüdayi Cami 1591 yılında yaptırılmış. Birçok kez restore edilmiştir.

Alemşah Kümbeti: Selçuklu Melik bey tarafından, şehit edilen kardeşi Sultan Alemşah anısına 1327 yılında yapılmıştır. Kapısındaki süslemeler, geçme yıldızlar, geometrik, balık ve çengel motifler görülmeye değer.

Kılıç Minaresi: 1244 yılında yapılan Kılıç Medresesi tahrip olduğundan sadece minaresi ayakta kalmıştır.

Sivrihisarı eski restore edilmiş evlerindeki ustalık size tarihe ve kültüre bağlıyor.

Karakayalar Tırmanış Bahçesi : Tüm dağcıların bold lu, oynak taşın olmadığı, spor tırmanışları için ilk tercihi olan kayaların, yakının da bir de kamp alanı mevcut.

Daha size anlatamadığım Kabe minyatürlü Hazinedar Cami, Gavur hamamı olarak bilinen Ermeni hamamı, Çardak hamamı, Kurtuluş savaşında büyük kararların alındığı Zaimağa konağını anlatacaktım ama başka sefere.

Sivrihisar Yemekleri:  Sucuğu meşhurdur. Ancak iyi bir yer tam anlamıyla bulamadım. Doyumsuz işkembe çorbası için Belediye meydanındaki Garaj Lokantasında Yasin ustayı tavsiye ederim. Tel: 0222 711 35 88 

Sarkası, incili küpesi, cebesi, 5 bacalı iklimi daha deneyemedim. Onları da tattıkça size anlatacağım.

Nasreddin Hoca’nın , Yunus Emre’nin  Hızırbey ve nicelerinin höşgörü ve kültür diyarı Sivrihisarına gitmek istemez misiniz? Ben sizi gezdirebilirim. 🙂

Sağlıcakla KALIN. Birazda yorum yazın.

Kaynak: www.sivrihisar.bel.tr https://sivrihisar.web.tr